Azärbaycanda tähsilin väziyyätini araşdıran müstäqil Web sähifä

15.10.01 01:15:14

924

Giriş  İslahat  Azärbaycan   Dünya  Texnologiya  Mäqalälär  Müraciätlär  Bizä yazın  Referatlar  

Azärbaycan Respublikasının Tähsil Qanunu


Mündärıcat

I bölmä. Ümumi müddäalar
II bölmä. Tähsil sistemi
III bölmä. Tähsil sisteminin idarä olunması
IV bölmä. Tähsil prosesinin iştirakçıları, onların hüquqları, väzifäläri vä sosial müdafiäsi
V bölmä. Tähsil sistemi müässisälärinin maliyyä-täsärrüfat fäaliyyäti vä maddi-texniki bazası
VI bölmä. Tähsil sahäsindä beynälxalq ämäkdaşlıq

Tähsil cämiyyät vä dövlätin inkişafının äsasında durmaqla strateci ähämiyyätä malik olan vä üstün inkişaf etdirilän fäaliyyät sahäsidir. Azärbaycan Respublikasının tähsil sistemi milli zäminä, ümumbäşäri däyärlärä äsaslanır, demokratik xarakter daşıyır.

Tähsil hüququ vätändaşların äsas hüquqlarındandır. Tähsil sistemi qarşısında duran väzifälär Azärbaycan Respublikasının dövlät müstäqilliyi haqqında Konstitusiya aktına, Azärbaycan Respublikasının Konstitusiyasına, Tähsil Qanununa vä müvafiq beynälxalq hüquq normalarına uyğun olaraq häyata keçirilir. Tähsil Qanunu tähsil sisteminin ümumi äsaslarını müäyyän edir.

I bölmä. Ümumi müddäalar

Maddä 1.    Tähsil qanunvericiliyi vä onun väzifäläri

1. Tähsil qanunvericiliyinä daxildir: hämin Tähsil Qanunu; ona müvafiq olaraq Azärbaycan Respublikasında verilmiş digär tähsil qanunvericiliyi aktları; Azärbaycan Respublikası tärkibinä daxil olan Naxçıvan Muxtar Respublikasında hämin Tähsil Qanunu äsasında qäbul edilmiş qanunvericilik aktları.

Tähsil Qanunu Azärbaycan ärazisindä olan bütün tähsil müässisälärinä, müvafiq orqan vä täşkilatlara şamil edilir. Azärbaycanın tähsil sistemi hämin Qanun äsasında fäaliyyät göstärir.

Tähsil qanunvericiliyini pozanlar qanunla müäyyän olunmuş qaydada mäs`uliyyät daşıyırlar.

2. Tähsil qanunvericiliyinin väzifäläri aşağıdakılardır:

* tähsil sahäsindä dövlät siyasäti prinsiplärinin müäyyän edilmäsi;

* tähsil sisteminin särbäst fäaliyyäti vä tähsilin inkişafı üçün hüquqi tä`minat yaradılması;

* hüquqi şäxslär vä tähsil subyektlärinin hüquq vä väzifälärinin, sälahiyyät vä mäs`uliyyätinin müäyyän olunması;

* vätändaşların tähsil haqqında konstitusiya hüquqlarının tä`min olunması vä müdafiäsi.

Maddä 2.    Tähsil sahäsindä dövlät siyasätinin äsas prinsipläri

Azärbaycan Respublikası fasiläsiz tähsil sistemi yaratmaq siyasäti yeridir. Dövlätin tähsil siyasäti aşağıdakı prinsiplärä äsaslanır:

Hüquqi baxımdan hamının dövlät standartı çärçiväsindä tähsil almaq imkanına malik olması; bilik, bacarıq vä iste`dadı reallaşdırmaq üçün hamıya bärabär şärait yaradılması; tähsilin demokratikläşdirilmäsi vä dövlät-ictimai xarakter daşıması; tähsil müässisälärinin müstäqilliyinin artırılması; tähsilin humanistläşdirilmäsi; ümumbäşäri däyärlärin, insan häyatı vä sağlamlığının, şäxsiyyätin azad inkişafının üstün tutulması; tähsilin humanitarlaşdırılması; tähsildä milli zäminin vä bölgä komponentinin gücländirilmäsi; tähsilin färdiläşdirilmäsi vä differensiallaşdırılması; tähsilin mäzmununun inteqrasiya edilmäsi; tähsilin elmi-dünyävi xarakter daşıması; elm, istehsalat, xarici ölkälärin tähsil müässisäläri vä orqanları ilä sıx älaqä; tähsil müässisälärinin partiyalardan, ictimai-siyasi vä dini täşkilatlardan, häräkatlardan asılı olmaması; tähsildä azadlıq vä plüralizm; yaradıcılıq; tamlıq; varislik; çeviklik; tähsilin dünya standartları säviyyäsindä olması.

Maddä 3.    Vätändaşların tähsil hüquqları

1. İrqindän, milli vä dini mänsubiyyätindän, dilindän, cinsindän, yaşından, sähhätindän, sosial-maddi väziyyätindän, fäaliyyät sahäsindän, ictimai mänşäyindän, yaşayış yerindän, dinä münasibätindän, siyasi äqidäsindän, hämçinin üzärindä mähkumluğun olmasından asılı olmayaraq, vätändaşların tähsil hüququna tä`minat verilir.

Müäyyän peşälär vä ixtisaslar üzrä hökumät täräfindän yaş häddinä, habelä cinsä, sağlamlığa, mühakimä olunmaya görä mähdudiyyätlär qoyula bilär.

2. Dövlät tähsil müässisälärindä vätändaşlar pulsuz tähsil almaq hüququna malikdirlär. Hämin tähsil müässisälärindä älavä pullu tähsil qrupları da yaradıla bilär.

3. Vätändaşların tähsil formasını, tähsil müässisäsinin vä tä`lim dilini seçmäk azadlığı tä`min olunur.

4. Sosial müdafiäyä vä yardıma ehtiyacı olan vätändaşların tähsil hüququnu tä`min etmäk mäqsädilä dövlät onların tähsil xärcini qismän, yaxud bütünlüklä öz üzärinä götürür.

5. Pullu tähsil müässisälärindä tähsil alan aztä`minatlı vätändaşlara eyni növdän vä tipdän olan dövlät tähsil müässisälärinin normativläri äsasında dövlät täräfindän ödänc verilir.

6. Dövlät xüsusi iste`dada malik olan vä sosial yardıma ehtiyacı olan şäxslärin respublikada vä ya xaricdä tähsil ala bilmäsi üçün tam şärait yaradır.

7. Dövlät ali mäktäb täläbälärinä tähsilini başa vurduqdan sonra beş il müddätindä ödämäk şärtilä kredit verä bilär.

8. Vätändaşlar tähsil müässisälärinin proqramlarını särbäst surätdä öyränib ekstern yolu ilä imtahanlar veräräk müvafiq tähsil sänädi (ali tähsilin birinci - bakalavr pilläsi dä daxil olmaqla) almaq hüququna malikdirlär.

9. Dövlät vä qeyri-dövlät tähsil müässisälärinin mä`zunları yuxarı pillädän olan növbäti tähsil müässisäsinä qäbul olunarkän bärabär hüquqa malikdirlär.

Maddä 4.    Tähsil prosesi vä ictimai-siyasi fäaliyyät

1. Tä`lim-tärbiyä prosesi pozulmazdır. Siyasi partiyalar, ictimai-siyası cämiyyätlär vä täşkilatlar, dini vä digär qurumlar tähsil müässisälärinin fäaliyyätinä vä tä`lim-tärbiyä prosesinä müdaxilä edä bilmäzlär.

2. Tähsil işçisinin konstitusiya çärçiväsindä fäaliyyät göstärän här hansı partiyanın, habelä digär ictimai-siyasi vä ya dini täşkilatın üzvü olması onun pedaqoji fäaliyyätinä mane ola bilmäz.

3. Yetkinlik yaşına çatmayanların siyasi aksiyalara cälb olunmasına yol verilmir.

4. Tähsil müässisälärindä vä tähsil orqanlarında siyasi partiyaların, ictimai-siyasi häräkatların täşkilat strukturlarının yaradılmasına vä fäaliyyätinä yol verilmir.

Maddä 5.    Tähsil vä din

Azärbaycan Respublikasında tähsil dünyävi xarakter daşıyır.

Dünyavi tähsil ocaqları ilä bärabär ümumi orta tähsili başa çatdıranlar üçün dini tähsil müässisäläri dä fäaliyyät göstärä bilär.

Maddä 6.    Tähsil dili

1. Azärbaycan Respublikasının tähsil müässisälärindä tä`lim dili Azärbaycan dilidir.

2. Cämiyyätin täläbinä, vätändaşların vä tähsil müässisäsi tä`sisçilärinin arzusuna müvafiq olaraq müäyyän tä`lim-tärbiyä müässisäsi bazasında, dövlät standartları çärçiväsindä, mütläq Azärbaycan dili, Azärbaycan tarixi, Azärbaycan ädäbiyyatı vä Azärbaycan coğrafiyası da tädris olunmaqla azsaylı xalqların dillärindä, hämçinin xarici dillärdä dä tähsil aparıla bilär.

3. Tähsil dili seçmäk hüququ müvafiq qaydada siniflär, qruplar açılması vä onların fäaliyyäti üçün şärait yaradılması yolu ilä tä`min edilir.

Maddä 7.    Dövlät tähsil standartları

Azärbaycan Respublikasında dünya standartlarına müvafiq olan dövlät tähsil standartları tätbiq edilir. Dövlät standartları müxtälif tipli tädris müässisäläri haqqında Azärbaycan Respublikası hökumäti täräfindän täsdiq olunmuş xüsusi äsasnamälärlä müäyyän edilir vä häyata keçirilir.

Bu funksiyanı müstäqil surätdä häyata keçirmäk üçün Xalq Tähsili Nazirliyi sistemindä Dövlät Ali Ekspert Komissiyası yaradılır. Komissiyanın Äsasnamäsini hökumät täsdiq edir.

Maddä 8.    Tähsil haqqında sänäd

1. Tähsil müässisäläri mä`zunlara hämin tähsil müässisäsinini bitirmäläri, aldıqları ixtisas vä onun däräcäsi barädä vahid formada dövlät sänädi verir. Tähsil sänädi müvafiq ämäk fäaliyyätinä başlamaq vä növbäti pillädän olan tähsil müässisäsinä daxil olmaq üçün äsas sänäddir. Tähsil sänädinin nümunäsini hökumät täsdiq edir. Sänädin blankını tähsil müässisäsini bitirmiş mä`zunların sayına müvafiq olaraq Xalq Tähsili Nazirliyi verir.